و اما نکتهى سوم و آخر در دعا، آن مطلبِ اصلىِ دعاست. حتّى دو نکتهاى که عرض شد، نسبت به این نکتهى آخر، کوچک است. آن چیست؟ خشوع در مقابل پروردگار. اصلِ دعا، این است. اینکه مىبینید از قول پیغمبر صلىاللَّهعلیهوآله نقل شده است که فرمود: «الدّعاء مخ العبادة؛ مغز عبادت دعاست»(1) به خاطر آن است که در دعا حالتى وجود دارد که عبارت است از وابستگىِ مطلق به پروردگار و خشوع در مقابل او. اصل عبادت هم این است. لذاست که در ادامهى آیهى شریفهى «و قال ربّکم ادعونى استجب لکم» مىفرماید: «ان الّذین یستکبرون عن عبادتى سیدخلون جهنم داخرین(2).» اصل دعا این است که انسان در مقابل خداى متعال، خود را از انانیّت دروغین بشرى بیندازد. اصل دعا، خاکسارى پیش پروردگار است.
عزیزان من! هر جا که شما نگاه کردید - چه در محیط خودتان، چه در کشور خودتان و چه در سرتاسر دنیا - و بدى و فسادى را از ناحیهى کسى، مشخّصاً دیدید، اگر دقّت کنید مشاهده خواهید کرد که اساس و منشأ آن بدى و فساد، انانیّت، استکبار، استعلا و غرور انسانى است. دعا باید این را بشکند.
1 ) « الدعاء مخ العبادة »
دعا مغز (اصل و اساس) عبادت است.
إرشاد القلوب إلى الصواب ،حسن بن ابى الحسن دیلمى ج1ص148 ؛
اعلام الدین،دیلمی،ص278 ؛
شرح نهج البلاغه،ابن ابی الحدید،ج11ص228 ؛
الدعوات،قطب الدین راوندی : ص 18 ح 8
بحار الانوار،مجلسی،ج90ص300 ؛